Japon teknolojisi herkesçe malum. Bu teknolojik gelişmenin en büyük neticelerinden biri ulaşım alanında yaşandı. Ülkedeki bütün büyük şehirlerin demiryolu ile birbirine bağlandığı Japonya’da, hızlı ekonomik büyümenin sembolü “mermi tren” lakaplı Shinkansen ile tanışın…
Takribi 60 sene öncesine, tarihî raylar üzerinde Shinkansen hızıyla yol alalım. Dünyanın ilk yüksek hızlı tren hattının açılışı, 1964 Tokyo Olimpiyat Oyunları öncesinde yapıldı. Japonya’nın başkenti Tokyo ile tarihî şehir Osaka’yı birbirine bağlayan 515 km’lik (320 mil) Shinkansen hattı, sınırlarının ötesinde bir şöhrete kavuştu.
İkinci Dünya Savaşı travmasından şaşırtıcı bir hızla çıkan Japonya, bir anlamda teknolojik ve ekonomik gelişmesini, Shinkansen hızlı tren hattı ile Olimpiyat oyunları öncesinde dünyaya duyurdu. Shinkansen kelime olarak “yeni ana hat” anlamına gelirken, trenlerin elde ettiği yüksek hız ve burunlarının aerodinamik şekli sebebiyle “mermi treni” olarak adlandırılmıştı.
Japon Halkının Bilgeliği ve Çabasının Ürünü
Tokyo İstasyonu’ndan Shinkansen’e binenler, şu ifadelerin yazılı olduğu kitabe ile karşılaşırlar: “Yeni Tokaido Hattı Japon Halkının Bilgeliği ve Çabasının Ürünü”
Japonya’daki ilk demir yolu hattı, 1872’de açıldı. Fakat bu buharlı trenler günümüzdeki hızlarından çok uzaktı. Japonya’da hızlı tren sistemi için planlama, İkinci Dünya Savaşı’ndan önce başlasa da savaşın yıkıcılığı Japonya’yı fazlaca etkilemişti. Savaşın ağır yenilgisi, yeni demiryolu planlarının 1950’lerin ortalarına kadar rafa kaldırılmasına sebep oldu. Savaş sonrası Japonya, hızlı ve güçlü şekilde toparlanmış, binaenaleyh ana şehirler arasındaki ulaşımın iyileştirilmesi zaruri hâle gelmişti. Japon yöneticiler, büyük şehirleri hızlı tren hatlarıyla birbirine bağlayarak, ekonomik gelişmeyi daha da hızlandırmayı hedeflemişti.
1959’da inşaatına başlanan Tokaido Shinkansen hattı, demir yolu tarihinde bir dönüm noktasıdır. Sadece beş yıl içinde tamamlanan Tokaido hattı, dünyanın ilk yüksek hızlı demir yolu hattı olmuştur. 1 Ekim 1964’te hat, sabah 6’da trafiğe açıldı. Hikari hızlı treni, bir tren Tokyo İstasyonu’ndan ve diğeri Shin-Osaka İstasyonu’ndan hareket ederek ilk kez hizmete girdi. Ve Tokaido hattı hâlâ, Japonya’da en çok kullanılan Shinkansen hattı konumunda. Hat ilk açıldığında yolculuk, 210 km/saat hızla 4 saatte tamamlanıyordu. 1965 yılında 3 saat 10 dakikaya inerken, 1986’da ise 3 saate; günümüzde ise trenin hızı 270 km/saate çıkarılarak yolculuk süresi 2,5 saate indirildi. Bir sonraki aşamada maglev (iki mıknatıs kümesinin kullanıldığı bir demiryolu ulaşım sistemi) teknolojisi sayesinde Tokyo ile Osaka arasında 1 saat 7 dakikada yolculuk yapılması planlanıyor.
Yazının tamamını Yedikıta Dergisi 198. sayısından (Şubat 2025) okuyabilirsiniz.
