Eski çağlardan bu yana nice savaşlar meydana gelmiş ve bu savaşlarda muhtelif savaş aletleri kullanılmıştır. Bunlardan biri vardı ki en kolay ulaşılabilen silahtı. Elinde sapanı, etrafında yeterli miktarda fırlatılacak taşı olan kişi, etkili bir silaha sahip demekti. İnsanlık tarihi kadar eski bir silah olan sapanın geçmişine fırlatılmaya var mısınız?
Eskiden çocukların vazgeçemediği oyuncaklardan biri sapandı. Y şeklinde bir ağaç parçasına bağlanan lastiği gererek hedefe atılan taşla çok can yakmışlardı. Bu biçimdeki sapana, çatal sapan denirdi. Bunun değişik modelleri, savaşlarda kullanılmıştı ki bazen bir sapan birliği, okçu birliğinin düşmana verdiği tahribattan daha fazlasını vermişti.
Bir Silah Olarak Sapan
Tarihin en eski çağlarından beri insanlar birbirleriyle savaşmışlar, bunun için değişik silahlar denemişlerdir. Uzaktaki hedefe ok, kargı (uzun mızrak), harbe (kısa mızrak) ve sapanla taş atılırdı. Yakın mesafede ise kılıç ve gürz kullanılırdı. Sapan, bunların en ucuzuydu.
Sapan, eşit uzunlukta iki adet ipin ortasına yerleştirilmiş bir beşikten oluşur. Sapan taşı, bu beşiğe yerleştirilir, ipin bir ucu bileğe bağlanır. Her iki ipin ucundan tutularak sapan sallanır ve yeterli hıza ulaştığında, bileğe bağlı olmayan uç serbest bırakılır. Serbest kalan taş, beşiğin sebep olduğu dairesel dönüş hareketiyle hedefe doğru yol alır.
Yazının tamamını Yedikıta Dergisi 165. sayısından (Mayıs 2022) okuyabilirsiniz.
