Avusturya hâkimiyetinde yaşayan Macarlar, 1848’de ayaklandılar. Avrupa’da heyecan, bir o kadar da endişe uyandıran Macar bağımsızlık hareketi, Rus destekli Avusturya ordusu tarafından kanlı şekilde bastırıldı. Osmanlı, kendisinden yardım isteyen Macarlara sırtını dönmedi. Canlarını kurtarmak için Osmanlı’ya sığınan Macarlar, siyasî krize sebep oldular. 1849-1851 arasında yaşanan bu süreçte Osmanlı Devleti, Avusturya ve Rusya’nın baskısına boyun eğmemiş, meseleyi mültecilere zarar gelmeyecek şekilde halletmiştir…
19. yüzyılın başları… Avrupa’da ihtilaller çağının yaşandığı yıllar. Özgürlük, eşitlik, hürriyet naralarının atıldığı, milliyetçilik fikirlerinin ortalıkta cirit attığı sisli, puslu vakitler. 1789’da vuku bulan Fransız İhtilali’nin ektiği tohumlar yeşermiş; hürriyet ateşi, kısa sürede bütün Avrupa’yı sarmış.
Avusturya… Avrupa’nın çok uluslu yapıya sahip en büyük devleti. Dalga dalga gelen rüzgârın önünü alamazlar. İhtilal, onları da vurur. 1848 yılına gelindiğinde, yüzyılın başından beri devam eden kıpırdanmalar, ayaklanmalara dönüşür. Macarlar, Avusturya İmparatorluğu’na karşı hürriyet bayrağını çekerler ve bu uğurda canlarını seve seve feda edeceklerini bütün dünyaya haykırırlar.
Bir grup Macar’ın başlattığı özgürlük hareketi, Avusturya’nın yanında diğer Avrupa devletlerini de endişeye sevk eder. Çok sinirlenen Avusturya kralı, hemen harekete geçer. İmparatorun emri sert ve kesindir: İhtilal bertaraf edilecek, asiler acımasızca cezalandırılacak!
Bağımsızlık hareketini kanla bastırmak için yola çıkan Avusturya ordusu, beklemediği bir yenilgi alır. İbrenin aleyhine döndüğünü gören imparator, çareyi dostu Çarlık Rusya’sında arar. Menfaatleri örtüşen iki ülke, güçlerini birleştirip bir avuç Macar’ın karşısına, yaklaşık 300 bin kişilik orduyla çıkar. Böylesine kalabalık bir ordu karşısında tutunamayan Macarlar, silah bırakır, teslim olur. İhtilale katılanlar idam edilir. Esaretten kurtulmak maksadıyla başlatılan mücadele, böylece hüsranla nihayete eder.
Osmanlı’dan Yardım İsterler
Savaş bitmişti bitmesine, fakat Avusturya’nın kininde zerre azalma yoktu. İhtilale destek verenlere takibat başlatılır. Macarlar teslim oldukları halde kıyıma maruz kalırlar. Türlü ızdıraplar çeken Macar halkının yardım çığlıklarına, dünya sessiz kalır.
Yazının devamını Yedikıta Dergisi 145. sayısından (Eylül 2020) okuyabilirsiniz.
