Geçmişte yaşamış ve geleceğe iz bırakmış nice insanlar vardır, hayırla yâd edilmeyi bekleyen. Bunlardan biri de şüphesiz Sadrazam İzzet Mehmed Paşa’dır. Memleketi Safranbolu’ya pek çok eser kazandırmış, şehir-insan münasebetinin hassas bir dengeye kavuşmasında rol oynamıştır. Paşanın hayatını ve yaptırmış olduğu hayır eserlerinden cami, saat kulesi ve su kemerini ele almaya çalışacağız…
“Osmanlı’nın Parmak İzi” diye tabir edilen Safranbolu’da, Sultan Üçüncü Selim’in Safranbolulu sadrazamı İzzet Mehmed Paşa’nın parmak izi sayılabilecek şüphesiz birçok hayır eseri mevcuttur. Biz bunlardan iki asrı aşan ve hâlâ dimdik ayakta duran İzzet Mehmed Paşa Camii, Safranbolu Saat Kulesi ve İncekaya Su Kemeri’ni ele alacağız. Ancak önce paşamızı bir tanıyalım…
Kimdir İzzet Mehmed Paşa?
İstikbalin sadrazamı İzzet Mehmed Paşa, 1743 senesinde, Safranbolu’da dünyaya gelir. Babası, zülüflü baltacılardan İbrahim Ağazade Ali Ağa’dır. 1760 senesinde, geleceğinin yoğrulacağı İstanbul’a, amcası Kaptân-ı Deryâ Benli Hacı Mustafa Paşa’nın yanına gider. Amcaoğlu İbrahim Bey ile beraber kitâbet ve inşâ dersleri alır. Sonrasında Baltacı Ocağı’na girer ve “Kaptân-ı Deryâ Mustafa Paşa Biraderzadesi” diye nam salar.
İzzet Mehmed Paşa, bir müddet kapı hasekiliği, Dârüssaâde ağası yazıcılığı, Darphane eminliği, Şah Sultan kethüdalığı, şehreminliği, Tersane emini, vezirlik rütbesiyle Hanya muhafızlığı, Diyarbekir Beylerbeyliği, İç İl sancak beyliği, Bender Kalesi muhafızlığı, Cidde valiliği, Boğaz Hisarı muhafızlığı gibi muhtelif vazifelerde bulunur. Haremeyn-i Şerifeyn gelirlerinin toplanmasındaki hizmetlerine mükâfat olarak 1779’da kendisine “Muhasebe-i Evvel” pâyesi hil‘atiyle samur kürk giydirilir.
Yazının tamamını Yedikıta Dergisi 162. sayısından (Şubat 2022) okuyabilirsiniz.
