Başka şehirler kurmak, binalar yapmak mümkün mü? Bu kadar betonla münasebetimiz niye? Geçmişten aldığımız mirası, teknoloji ile buluşturarak geleceğe sağlıklı, dayanıklı ve ekonomik yapılar bırakmak bizim elimizde. Bunun içinse geleneksel yapı malzemelerimizi tekrar keşfetmemiz gerekiyor…
Doğal ve sürdürülebilir yapı malzemeleri olan taş, ahşap ve kerpiç, insanlığın yeryüzünde yaşamaya başladığı tarihten beri farklı form ve türevlerde her daim kullanılmıştır. Bu üç malzeme geri dönüşümlü olmasının yanı sıra, atığı olmayan, sağlıklı ve enerji dostu ürünlerdir. Bu yapı malzemelerini kullanarak, büyük tesislere gerek olmadan az sayıda kalifiye usta ile istenilen her türde yapı üretilmesi mümkün. Üstelik inşa edilen bu binalar ekonomik, uzun ömürlü ve depreme karşı dayanıklı da olabilir. Aynı zamanda en az enerji sistemleri kullanılarak, arzulanan konfor koşulları da sağlanabilir.
Mesela ana iskelet duvarları taş, ara kat döşemesi ve çatı örtüsü ahşap malzeme ile üretilen kâgir yapılar, eğer çimento kullanılmadan, doğru kireç ve Horasan harcı ya da küfeki taşı ile üretilirse yazları serin, kış aylarında ise ılık olduğu gözlenmektedir. Çünkü duvar malzemesi olan taş ve tuğlanın aralarında bulunan ve yaşayan organizma olan harçların önemi, tahmin edildiğinden büyüktür.
Benzer bir şekilde, ahşap konstrüksiyona sahip bir yapının tüm duvarlarında konstrüksiyon (yapı) arası taş, tuğla ve kerpiç, dolgu malzemesi olarak kullanılırsa ekolojik, sağlıklı, depreme dayanıklı, ısı konforu sağlayan ve çok uzun ömürlü bir yapı olabilir.
Ayrıca genellikle zeminde yürüme, koşma gibi eylemlerden kaynaklanan darbe sesi veya konuşma, bağırma veya radyo sesleri gibi ses dalgalarının hava ile taşınması sonucunda yayılabilen gürültülere karşı, yine kum dolgulu karton tabakalar, mantar şilteler gibi doğal malzemeler ya da yüzer döşeme sistemleri uygulanabilir.
Kâgir yapılarda ahşap döşeme kirişleri yahut “kılıçlama” tabir edilen yığma duvarları birleştirmek için kullanılan demir elemanlar ise deprem kuvvetlerinin karşılanmasında önemli bir unsurdur.
Tabiatın Bir Parçası: Kerpiç
Günümüzde kerpiç yapılara karşı bir karalama kampanyası var. Fakat kerpiç, doğru inşa tekniği ile üretildiğinde, söylenenlerin aksine yüzyıllar boyu ayakta kalabilen dayanıklı bir yapı malzemesi olarak karşımıza çıkar.
Yazının tamamını Yedikıta Dergisi 140. sayısından (Nisan 2020) okuyabilirsiniz.
