Tarih boyunca hakkında en fazla harita ve görüntülü malzeme bulunan şehirlerden birisi hiç şüphesiz İstanbul’dur. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş. tarafından yayınlanan “Sultan II. Abdülhamid Devri Harita ve Planlarında İstanbul” isimli eserle, Sultan İkinci Abdülhamid devrine ait 150 harita ve plan gün yüzüne çıkarıldı. Bazıları ilk kez yayınlanan ve tek kitapta bir araya getirilen harita ve planlarla İstanbul’un tarihi yeniden yazılacak…
Tarihin her dönemi için vazgeçilmez birer görsel kaynaktır haritalar. Askeri, coğrafi, siyasi ve idari bakımdan olduğu kadar kültür tarihi açısından da yol gösterici nitelikteki bu eserler, eskiden beri hazırlandığı devri yansıtmasının yanında, şehirleri kuşbakışı göstermeleri sebebiyle de devlet çalışmalarının merkezinde bulunmuşlardır.
İnsanlar, üzerinde yaşadıkları veya henüz keşfettikleri yerleri yazılı hale getirebilmek için ekseriyetle haritaları kullandılar. Hatta haritacılığın yazının icadından evvel de var olduğuna dair iddialar mevcut. Haritaya benzeyen ilk kalıntıların M.Ö 6200’lü yıllara uzanması da haritacılığın ve haritaların ne denli eski olduğunu göstermekte.
İslâm’ın ilk devirlerinden itibaren haritacılığa önem verilmişti. İslâm âleminde bilinen ilk dünya haritası ise Bağdat’ta Halife Me’mun (813–833) için hazırlanan kâinat, yıldızlar, yeryüzündeki kara ve denizler ile yerleşim alanları ve şehirleri gösteren EsSuretü’l-Me’muniyye isimli eserdir.
Yazının devamını Yedikıta Dergisi Mart (67. Sayı 2014) sayısından okuyabilirsiniz.
