Topkapı Sarayı’ndaki Mukaddes Emanetler arasında sergilenen, gümüş mahfaza içindeki bir kol, en çok dikkat çekenlerdendir. Paha biçilemez hazinemiz olan Osmanlı Arşivi’ndeki bir vesika, bundan 440 yıl öncesinden, bu kolun saraya geliş hikâyesi hakkında bilgi veriyor…
Mühimme Defterlerinde Kayıtlı İlginç Bir Belge
Osmanlı Arşivi’nin önemli vesikalarından olan Mühimme Defterlerinde, Divan-ı Hümâyûn’da alınan kararların suretleri kayıtlıdır. İşte bu defterlerden 58 numaralı olanda, çok enteresan bir bilgi yer alıyor.
Şöyle ki, Sultan Üçüncü Murad devrinde Divan-ı Hümâyûn çavuşlarından Ahmed Çavuş, resmî bir görevle Kıbrıs’a gönderildiğinde, Lefkoşa’da gümüş mahfaza içine alınmış bir adam kolunun varlığından haberdar oluyor. Durumu devlet merkezine bildirince, bu kol hakkında kendisinden detaylı bilgi isteniyor.
Kıbrıs Beylerbeyine gönderilen 1585 tarihli padişah emri şu şekilde:
“Kıbrıs Beylerbeyine hüküm ki
“Dergâh-ı muallam çavuşlarından olup Kıbrıs’ta manastır evkafı füruhtuna mübaşir olan Ahmed Çavuş mektup gönderip cezire-i mezburede zikrolunan evkafı füruht eylemeye mübaşeret ettikde gümüşlü bir adam kolu bulunup zikrolunan [kol], mukaddema İstanbul’da olmağın mahruse-i mezbure fetholundukda kefere Rodos’a alıp gidip ol dahi fetholundukda Kıbrıs’a alıp gidip ……kefere on bin flori verip yirmi bin floriye dahi alırlar. Bilfiil kale-i Lefkoşa’da emanette vaz olunmuştur, deyü bildirmeğin buyurdum ki
“Vardıkda bu babda gereği gibi mukayyed olup zikrolunan adam kolunu getirtip göresin. Mücevherli midir, nicedir, fi’l-vaki o pahaya alırlar mı ve dahi ziyade paha eder mi? Basiret üzre olup ve cevherli ise taşları ne makule taştır ve asıl meyyit ne makule kimsedir derler, bu kadar riayetlerine sebep nedir, mufassal yazıp südde-i saadetime gönderesin.”
Yazının tamamını Yedikıta Dergisi 202. sayısından (Haziran 2025) okuyabilirsiniz.
