Sultan Abdülaziz, Osmanlı padişahları içinde ilk defa yurtdışı seyahatine çıkmış bir padişah olmakla beraber osmanlı’nın “devlet başkanı” sıfatıyla ağırladığı ilk ecnebi misafir de onun zamanında ülkeye gelmiştir. Esasın da Süveyş Kanalı ’nın açılışına giden Fransa İmparatoriçesi Eugenie (öjeni) bu yüksek seviyeli misafirdir ve Beylerbeyi Sarayı’nda ağırlanır…
Geçmişten bugüne ulaşan, zamanın her türlü tahribatına direnerek ayakta kalmayı başarabilen tarihî yapılar toplumların bellekleridir aynı zamanda. O yapılar unutulmaya yüz tutan önemli hadiseleri, kırılma noktalarını hatırlatır hep ve tarihî belleği canlı tutar. Bir birey nasıl hafızasız geleceğini planlayamazsa, toplumlar da hafızaları gibi olan “tarihleri” olmadan ileriye yönelemezler; yaşadıkları güncel gelişmeleri de kavrayamazlar. Tarihe mal olan ve bugüne ulaşan sivil ve dinî mimari unsurlarını her toplum özenle korur, inceler ve gelecek nesillere aktarılması için imkânlarını seferber eder. Yaklaşık altı buçuk asır tarih sahnesinde kalan ve fethettiği topraklara hakça paylaşımı ve adaleti götüren Osmanlı Devleti’nin de diğer devletler gibi, kurduğu kültür ve medeniyet kurumları yapılarla, mimari eserlerle ete kemiğe büründürülmüş, anlam ve canlılık kazanmıştır. Bu yapılar içinde saraylar, “devlet başkanının evi” olması hasebiyle ayrı bir önem ve değer taşır. Osmanlı Devleti’nden bugüne intikal eden en önemli saray Topkapı Sarayı’dır şüphesiz. Bizans döneminde de imparatorun sarayının bir bölümü aşağı yukarı aynı bölgede yer alıyor; en önemli mabetleri olan Ayasofya da “Patrikhane Kilisesi” olarak bu ayrıcalıklı mevkide inşa ediliyordu.
Yazının devamını Yedikıta Dergisi 87. sayısından (Kasım 2015) okuyabilirsiniz.
