Genellikle savaş dönemlerinde kullanılan hastane gemileri, Osmanlı Devleti’nde ilk defa Kırım Savaşı (1853-1856) sırasında kullanılmıştır. Daha sonraları Trablusgarb, Balkan ve Birinci Dünya Savaşları, hastane gemilerinin en fazla kullanıldığı dönemler olmuştur.
Çok fazla bilinmeyen, Osmanlı’da gemilerin hastane haline getirilmesi, bir başka tabirle hastane gemisi kullanımı ilk defa Kırım Savaşı zamanına rastlamaktadır. Kırım Harbi esnasında, kara askerleri için Mesûdiye, deniz askerleri için Suriye ve Osmanlı’nın müttefiki olan İngiliz askerleri için de Memdûhiye gemileri hastane gemisi olarak tahsis edilmiştir. 1872 tarihinde de Hümâ-yı Tevfik vapuru, Sıhhiye Nezareti’nin (Sağlık Bakanlığı) isteği üzerine Karadeniz boğazında bir müddet hastane gemisi olarak kullanılmıştır.
Padişahın Hastane Gemisi Talimatı
Osmanlı Arşivi’nde ulaşmış olduğumuz bir belge, zamanın padişahı olan Sultan İkinci Abdülhamid Han’ın bir hastane gemisi için yeni araştırmalar içinde olduğunu bize göstermektedir.
Bu belgeye göre 1893 yılında İstanbul’a, padişaha saygı ve hürmetlerini bildirmek için bir hastane gemisi gelmişti. İngiltere’ye ait olan “Mein” ismindeki bu hastane gemisini Amiral Sir Charles D. idare etmekteydi. Padişah, bu gemi personeline altın liyakat madalyaları vermişti. Ayrıca, gemiyi ziyaret ederek içinde bulunan bütün tertibatın incelenmesi için Tabib Birinci Ferik İbrahim Ali’ye padişah tarafından emir verilmiştir.
Yazının devamını Yedikıta Dergisi Eylül (13. Sayı 2009) sayısından okuyabilirsiniz.
