Ahmed Cevdet Paşa, asrının İbn-i Kemal’i olarak görülmüş, doğudan batıya bütün İslâm âleminde “allâme-i zamân” olarak kabul edilmiş bir devlet adamıdır. Onun sahip olduğu ilmin büyüklüğü, herkesçe malumdu. Öyle ki Amerika’da yapılacak bir kongrede, İslâmiyet’i savunmak için Cevdet Paşa’dan destek istemişlerdi…
19. asırda yaşayan Ahmed Cevdet Paşa, Osmanlı Devleti’nin eğitim, hukuk ve adalet gibi sahalarında hizmette bulunmuş önemli simalardan biridir. Yaşadığı dönemde iz bırakan Cevdet Paşa, geride bıraktığı eserler ve yaptığı hizmetlerle büyük bir âlim ve devlet adamı olarak kabul edilmiştir. Resmî devlet tarihçiliği, birçok yerde valilikleri, Maarif, Adliye ve Evkaf nazırlıklarının yanında İslâmî ilimlere olan vukufiyeti, onun dikkate şayan başka bir vasfıdır.
Kongreye Davet
Asrın İbn-i Kemal’i olarak görülen Ahmed Cevdet Paşa, Meşîhat makamından kendisine havale edilen dinî mevzularla da yakından alâkadar olmuştur. Avrupa’nın farklı ülkelerindeki gayrimüslimlerden İslâmiyet’le alâkalı gelen mektuplara cevaplar yazmış, birçok insanın hidayetine vesile olmuştur. 1892 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nin eski Tahran elçisi Edward Spencer Pratt tarafından kendisine bir mektup gelmiştir. Mektupta, Şikago’da toplanacak edebiyat kongresinde Kur’ân-ı Kerîm’in ve İslâm dininin, asrın ilerlemesini ve bilimin gelişmesini engellemediğini savunmak için bir oturum yapılacağı belirtilmiştir. Buna dair kendisinden malumat istenmektedir. Mektubun muhtevası şöyledir:
“Amerika’nın Şikago şehrinde bir sergi açılacaktır. Bu sergide politikadan arındırılmış, sadece edebiyata dair bir kongre teşkil edilecektir. Bu kongrede bazılarının iddialarına karşı Kur’ân-ı Kerîm’in ve İslâm dininin yeni gelişmelere mani olmadığından bahsedilecektir. Bu sebepten kongre başkanı Charles Carroll Bonney bu konuda malumat istediği için araştırarak bilgi almak üzere sizi münasip gördüler. Bunun için ben de size kongrenin fahri ve yazılı azalığını teklif ediyor, cevabını da sefaret vasıtasıyla bildirmenizi rica ediyorum.”
Yazının tamamını Yedikıta Dergisi 198. sayısından (Şubat 2025) okuyabilirsiniz.
