Kültür Tarihi

OSMANLI DEVLETİ’NDE MÜZECİLİK

Fatih Sultan Mehmed Han Topkapı Sarayı’nı yaptırırken saray surları içinde kalan Aya İrini Kilisesi’ne cebecilerden bir kısmını yerleştirerek burayı sarayın silah ambarı haline getirmişti. İç cebehane olarak adlandırılan bina 1726’da Sultan Üçüncü Ahmed Han’ın emriyle tamir ve tanzim edildikten sonra gezilebilecek hale getirildi. Kapısına “Dâru’l-Esliha” yazılı bir kitabe kondu ve bazı tarihi yazma Mushaflar ile kutsal emanetler buraya yerleştirildi. Bina Sultan Üçüncü Selim Han’ın tahttan indirilmesi (1807) sırasında cebeciler tarafından yağmalandı. Yeniçeri Ocağı’nın kaldırılmasından sonra (1826) aynı olay bir kez daha yaşandı. 1839 yılına gelindiğinde önemi iyice azalmış binanın adı Harbiye Ambarı olarak değiştirildi ve silah deposu olarak kullanılmaya başlandı. İleriki yıllarda bu bina Osmanlı Devleti’nin müzecilik anlayışının ilk uygulamalarına sahne olacaktı.

14 Nisan 1910 tarihli Servet-i Fünun dergisinde Alman arkeolog Dr. Th. Wiegand’ın kaleme aldığı bir yazıda Osmanlı Devleti’nde müzeciliğin kuruluşu hakkında şöyle bir mevzudan bahsedilmektedir. “Sultan Abdülmecid Han 1845’te Yalova’ya yaptığı bir seyahat esnasında çevrede dağınık vaziyette bulunan üzeri yazılı mermer taşlara tesadüf etti. Yanındaki vazifelilere bunların ne olduğunu sordu. Vazifeliler eski medeniyetlere dair eserler olduğunu söylediler. Bunun üzerine padişah eserleri toplatıp İstanbul’a gönderdi.”

Yazının devamını Yedikıta Dergisi Eylül (61. Sayı 2013) sayısından okuyabilirsiniz.

Mehmet Çakırcalı

Recent Posts

Asla Dönüş İhtida

İhtida kelimesi sözlükte, “doğru yolu bulmak, yol göstermek, hakikate ulaşmak” manasına gelen hidayet kökünden türemiştir.

3 gün ago

Mühtedi Bir Baba ve İki Kızı

İhtida eden Doktor Panayota, Eyüp Sabri ismini almış ve kısa bir süre sonra da namaz…

3 gün ago

Osmanlı’ya Hizmet Etmiş Meşhur Mühtediler

Tarihte ata dinini bırakıp İslâm’ı seçen ve değişik mesleklerden olup İslâm’a ve Osmanlı Devleti’ne hizmet…

3 gün ago

Kutlu Fetih İstanbul

İstanbul'un Fethi infografik formatında sizlerle!

3 gün ago

İstanbul’un İlk Darphanesi Simkeşhane Şimdilerde Kütüphane

İstanbul’un İlk Darphanesi Simkeşhane Şimdilerde Kütüphane

3 gün ago

Bir Dede Üç Mahalle

Gez dünyayı, gör Konya’yı demişler. Bakalım kısacık Konya turumuzda bizleri neler bekliyor?..

3 gün ago