Kültür Tarihi

Dünyanın İlk Kıble Pusulalarından Kıblenümâ

Siyasî ve askerî tarihin gölgesinde kalan teknoloji tarihi, esasında pek çok tarihî vaka ile iç içedir. Teknoloji tarihinin bir parçası olan matematiksel coğrafya sahasında ise özellikle Müslüman bilim adamları öncülük ederek, Avrupa’da sonradan takip ve taklit edilen pek çok kitaplar yazıp aletler icat etmişlerdir. Onlardan biri de kıbleyi gösteren bir “kıblenümâ” idi…

Dünyaca meşhur İslâm sanatı müzayedelerinde genellikle bilinen türden eserler satışa çıksa da, zaman zaman daha önce hiç görülmemiş, başka türü veya örneği bilinmeyen eserler de gün yüzüne çıkabiliyor. 1989 yılında Sotheby’s müzayede salonunda satışa çıkarılan bir kıblenümâ, yani kıbleyi tespit etmeye yarayan bir alet, bu tarz sürprizlerin en güzel numunesidir. Sonradan iki kopyası daha bulunan bu aletler, üzerinde kullanılan son derece karmaşık matematiksel izdüşüm tekniğinden dolayı ciddi tartışmalara sebep olmuştur.

Yazının devamını Yedikıta Dergisi 87. sayısından (Kasım 2015) okuyabilirsiniz.

Hüseyin Şen

Recent Posts

Buhara’dan Bursa’ya Uzanan Gönül Köprüsü Emir Sultan Hazretleri

Tasavvufun derinliklerinde yoğrulmuş, ilim ve hikmetle mücehhez velî ve Peygamber neslinden olan Emir Sultan Hazretleri’nin,…

7 gün ago

Osmanlı’nın Sanayi Mirası Feshane Bugün Sanat Kültür Merkezi

Bir zamanlar Osmanlı’nın sanayi hamlelerinden biri olarak kurulan ve yıllarca Eyüpsultan’ın silüetinde mütevazı duruşuyla varlığını…

7 gün ago

İbadet Tahtı Hünkâr Mahfili

Yüzyıllar boyunca nice padişahlar, nice vezirler; camilerde zafer öncesi ellerini kaldırıp dua etmiş, cemaatle aynı…

7 gün ago

Doğu’yu Fotoğraflayan Batılı Paul Nadar

Nadarlar, dünya fotoğrafçılığının seyrine damga vuran bir aile. Paul Nadar da fotoğrafçı babanın fotoğrafçı oğlu.…

7 gün ago

Hattat Ârif Hikmet Bey ve Hatt-ı Sünbülî’nin İzinde

Bu makalemizde Ârif Hikmet’in hem sanat anlayışına hem de Hatt-ı Sünbülî’nin tasavvufî estetiğine göz atıyoruz…

7 gün ago

Aziz Emanet Kadın

İslâm’da kadın, yalnızca bir birey değil; rahmetin, şefkatin ve faziletin timsalidir. Cahiliye devrinin karanlığını vahyin…

7 gün ago