Kültür Tarihi

Dünyanın İlk Kıble Pusulalarından Kıblenümâ

Siyasî ve askerî tarihin gölgesinde kalan teknoloji tarihi, esasında pek çok tarihî vaka ile iç içedir. Teknoloji tarihinin bir parçası olan matematiksel coğrafya sahasında ise özellikle Müslüman bilim adamları öncülük ederek, Avrupa’da sonradan takip ve taklit edilen pek çok kitaplar yazıp aletler icat etmişlerdir. Onlardan biri de kıbleyi gösteren bir “kıblenümâ” idi…

Dünyaca meşhur İslâm sanatı müzayedelerinde genellikle bilinen türden eserler satışa çıksa da, zaman zaman daha önce hiç görülmemiş, başka türü veya örneği bilinmeyen eserler de gün yüzüne çıkabiliyor. 1989 yılında Sotheby’s müzayede salonunda satışa çıkarılan bir kıblenümâ, yani kıbleyi tespit etmeye yarayan bir alet, bu tarz sürprizlerin en güzel numunesidir. Sonradan iki kopyası daha bulunan bu aletler, üzerinde kullanılan son derece karmaşık matematiksel izdüşüm tekniğinden dolayı ciddi tartışmalara sebep olmuştur.

Yazının devamını Yedikıta Dergisi 87. sayısından (Kasım 2015) okuyabilirsiniz.

Hüseyin Şen

Recent Posts

Karadeniz’in Çanakkalesi HARŞİT

Birinci Dünya Savaşı, insanlık tarihinin gördüğü en kanlı savaşlardan birisiydi. Osmanlı Devleti’ni parçalama savaşı da…

3 hafta ago

İngiltere’den İstanbul Manzarası Mesut İnsanlar Panoraması

Panoramik gösterimin mucidi ve patent sahibi Robert Barker ile küçüklüğünden beri panorama resimleri yapan oğlu…

3 hafta ago

Gerze’nin Sevimli Misafiri Balina Aydın’ın İlginç Hikâyesi

Bundan 32 yıl önce, Sinop’un balıkçı kasabası Gerze’yi, sevimli bir misafir ziyaret etmişti. Kendini çok…

3 hafta ago

Sarayda Kahve Nasıl İkram Edilirdi?

Türk kahvesi, sadece lezzetli bir içecek olmanın ötesinde, 500 yıl aşkın bir geçmişe sahip, köklü…

3 hafta ago

Büyük Selçuklu Sultanlarının Âlimlerle Münasebetleri

Salih kimselerin sohbetinde bulunmanın ve onlarla hemhâl olmanın, gönüllere ferahlık ve huzur verdiği, defaatle söylenmiştir.…

3 hafta ago

Liyakât ve Ehliyet Okulu Enderun İnfografiği

Osmanlı Devleti'nin bu kıymetli okulu Enderun'u infografik formatında sizlerle!

3 hafta ago