Kültür Tarihi

OSMANLI DEVLETİ’NDE MÜZECİLİK

Fatih Sultan Mehmed Han Topkapı Sarayı’nı yaptırırken saray surları içinde kalan Aya İrini Kilisesi’ne cebecilerden bir kısmını yerleştirerek burayı sarayın silah ambarı haline getirmişti. İç cebehane olarak adlandırılan bina 1726’da Sultan Üçüncü Ahmed Han’ın emriyle tamir ve tanzim edildikten sonra gezilebilecek hale getirildi. Kapısına “Dâru’l-Esliha” yazılı bir kitabe kondu ve bazı tarihi yazma Mushaflar ile kutsal emanetler buraya yerleştirildi. Bina Sultan Üçüncü Selim Han’ın tahttan indirilmesi (1807) sırasında cebeciler tarafından yağmalandı. Yeniçeri Ocağı’nın kaldırılmasından sonra (1826) aynı olay bir kez daha yaşandı. 1839 yılına gelindiğinde önemi iyice azalmış binanın adı Harbiye Ambarı olarak değiştirildi ve silah deposu olarak kullanılmaya başlandı. İleriki yıllarda bu bina Osmanlı Devleti’nin müzecilik anlayışının ilk uygulamalarına sahne olacaktı.

14 Nisan 1910 tarihli Servet-i Fünun dergisinde Alman arkeolog Dr. Th. Wiegand’ın kaleme aldığı bir yazıda Osmanlı Devleti’nde müzeciliğin kuruluşu hakkında şöyle bir mevzudan bahsedilmektedir. “Sultan Abdülmecid Han 1845’te Yalova’ya yaptığı bir seyahat esnasında çevrede dağınık vaziyette bulunan üzeri yazılı mermer taşlara tesadüf etti. Yanındaki vazifelilere bunların ne olduğunu sordu. Vazifeliler eski medeniyetlere dair eserler olduğunu söylediler. Bunun üzerine padişah eserleri toplatıp İstanbul’a gönderdi.”

Yazının devamını Yedikıta Dergisi Eylül (61. Sayı 2013) sayısından okuyabilirsiniz.

Mehmet Çakırcalı

Recent Posts

Balkanlarda Müslüman Kimliğinin Kalbi Deliorman

“Serhaddin ucunda bir gölge, bir dua gibi durur bazı yerler. Deliorman da onlardan biridir; sessiz,…

2 hafta ago

Kanuni Sultan Süleyman Han’ın Son Vasiyeti

Cihan hükümdarı Kanuni Sultan Süleyman, son seferinden hemen önce yazdığı vasiyetnamesinde su hizmetinden bahsediyordu…

2 hafta ago

Anadolu’da Taşa Kazınmış En Büyük Türkçe Kitabe Taş Vakfiye

Anadolu topraklarında dikilitaş formundaki en büyük Türkçe kitabe, Germiyanoğluları zamanında dikilmiştir. Kütahya’da bulunan kitabe, taş…

2 hafta ago

Nizâmülmülk’ün Manevî Dünyası

“Her gün için bir parça ekmeğim ve ibadet edeceğim bir mescidim olsun, bu bana yeter.”

2 hafta ago

Marka Şehir Londra

Bir şehir nasıl marka olur? Veya bir şehir nasıl pazarlanır? Bu sorulara en isabetli cevabı,…

2 hafta ago

İslâm Şehir Tarihçiliğinin İlkleri

Bu makalemizde İslâm şehirciliğinin ilk dönemlerine ve şehir müelliflerinin ilk misallerine temas edeceğiz…

2 hafta ago