Dünyanın İlk Kurumsal Medresesini Kuran Hükümdar Tamgaç İbrahim Han

Orta Asya bozkırlarında hüküm sürmüş Türk hakanlıkları içinde Müslümanlığı resmî din olarak kabul eden ilk devlet, Karahanlılardı. Onlar köklü bir İslâmî geçmişe sahip olmasalar da kısa süre içerisinde İslâm’a can ü gönülden teslim ve adapte olup tesirleri günümüze ulaşan bir medeniyetin temellerini attılar. Karahanlı hakanlarından biri, dünya üzerindeki ilk teşkilatlı medreseyi kuracak ve bu yapı, asırlar boyunca bir şablon olarak kullanılacaktı…

Büyük dedesi Abdülkerim Satuk Buğra Han ve babası İlig Nasr Han gibi, Karahanlıların en namlı hakanlarından biridir Tamgaç İbrahim Han. Böri Tegin, Buğra Kara Hakan onun unvanlarından bazısı. “Devletin kendisiyle övündüğü, adaletin teminatı, muzaffer melik, devletin direği, Hakk’ın dininin yardımcısı, Müslümanların sığınağı, halifenin kılıcı…” Dahası, “Doğu’nun ve Çin’in hükümdarı…” Kitaplar onu böyle vasıflandırmış. Haksız da değiller…

Batı Karahanlıların ilk hükümdarı Tamgaç İbrahim Han, 1041’de kurduğu ülkesini Semerkand’dan idare ediyordu. Onun devri, siyasî ve askerî faaliyetlerden ziyade din, eğitim, kültür ve sanat gibi sahalardaki hizmetleriyle ön plandadır. Halkının itikadını muhafaza edip gönlünü kazanmak ve refahını sağlamak, İbrahim Buğra Han’ın en çok önem verdiği hususlardır.

Yazının tamamını Yedikıta Dergisi 160. sayısından (Aralık 2021) okuyabilirsiniz.

Arif Ziya Ardıç

Recent Posts

Horasan’ın İncisi Merv

Düzlüklerinde savrulan her bir toz zerreciği dahi buram buram tarih kokar Merv’in. Sanki akıp giden…

1 ay ago

Timur Beg’in Mimarî Mirası

Timurlu mimarîsi, pek çok farklı coğrafyadan taşıdığı izlerle Orta Asya’daki İslâm sanatının zirvesidir. Sonraki devirler…

1 ay ago

Yavuz Sultan Selim Han’ın Âlim Dostu Molla Halîmî Çelebi

Osmanlı ilim ve irfan geleneğinin parlak simalarından Halîmî Çelebi, ilmiyle âmil, ahlâkıyla mümtaz bir âlimdir.

1 ay ago

Selçuklu Medeniyetinin Bilgi Hazineleri Kütüphaneler

Selçuklu sultanları ve devlet adamları, kitaplara duydukları hürmeti, ülkenin dört bir yanında inşa ettikleri kütüphanelerle…

1 ay ago

Batılı Seyyahların Gözüyle Osmanlı Kadını

“Türk insanı şefkatlidir, ailesine düşkündür. Evlilik ve aile bağlarına genel olarak Avrupalılardan daha çok saygı…

1 ay ago

Tuna Kıyısında Bir Tarih Ingolstadt

Orta Çağ’dan kalma şatoları, dev araç fabrikası ve Bavyera Ordu Müzesi’nde sergilenen Osmanlı çadırıyla Ingolstadt,…

1 ay ago