Dünyanın İlk Kurumsal Medresesini Kuran Hükümdar Tamgaç İbrahim Han

Orta Asya bozkırlarında hüküm sürmüş Türk hakanlıkları içinde Müslümanlığı resmî din olarak kabul eden ilk devlet, Karahanlılardı. Onlar köklü bir İslâmî geçmişe sahip olmasalar da kısa süre içerisinde İslâm’a can ü gönülden teslim ve adapte olup tesirleri günümüze ulaşan bir medeniyetin temellerini attılar. Karahanlı hakanlarından biri, dünya üzerindeki ilk teşkilatlı medreseyi kuracak ve bu yapı, asırlar boyunca bir şablon olarak kullanılacaktı…

Büyük dedesi Abdülkerim Satuk Buğra Han ve babası İlig Nasr Han gibi, Karahanlıların en namlı hakanlarından biridir Tamgaç İbrahim Han. Böri Tegin, Buğra Kara Hakan onun unvanlarından bazısı. “Devletin kendisiyle övündüğü, adaletin teminatı, muzaffer melik, devletin direği, Hakk’ın dininin yardımcısı, Müslümanların sığınağı, halifenin kılıcı…” Dahası, “Doğu’nun ve Çin’in hükümdarı…” Kitaplar onu böyle vasıflandırmış. Haksız da değiller…

Batı Karahanlıların ilk hükümdarı Tamgaç İbrahim Han, 1041’de kurduğu ülkesini Semerkand’dan idare ediyordu. Onun devri, siyasî ve askerî faaliyetlerden ziyade din, eğitim, kültür ve sanat gibi sahalardaki hizmetleriyle ön plandadır. Halkının itikadını muhafaza edip gönlünü kazanmak ve refahını sağlamak, İbrahim Buğra Han’ın en çok önem verdiği hususlardır.

Yazının tamamını Yedikıta Dergisi 160. sayısından (Aralık 2021) okuyabilirsiniz.

Arif Ziya Ardıç

Recent Posts

Ölüm Yürüyüşünden Zaferle Dönenler Kore’de Türk Esirleri

Kore Savaşı'ndaki Türk askerin disiplin ve dirayeti, Amerikan ordusunun oldukça dikkatini çekmiş ve araştırma konusu…

2 gün ago

Bizans’ta Katalan Komutan Roger de Flor

Roger de Flor... Kimi zaman iyi bir kumandan, kimi zaman bir hain olarak anıldı. Bir…

2 gün ago

Dağlardan Çöllere Uzanan Serinlik: Buz Ticareti ve Karcılar

Tarih kitapları, kar hakkında bilgi verirken daha çok onun olumsuz rolünden bahsederler ve bu konuya…

2 gün ago

Ortamahalle’den Ortahisar’a Trabzon Günlüğü

Şimdi bu dönüşümün ortasında, eski ve yeni Trabzon arasında bir köprü kurarak; anılarımı ve şehri,…

2 gün ago

İsmi Satır Aralarında Kalmış Bir Büyük Hattat Akşemseddinzâde Mehmed Zeynüddin

Bazı mürekkepler vardır ki çok iz bıraksalar da kendileri görünmezler. İsimleri satır aralarında gizli kalmış,…

2 gün ago

İlimle Yükselen Medeniyet Selçuklular

Tarih sahnesinde öyle devirler vardır ki yalnızca kılıçla değil, kalemle de hüküm sürülür. Selçuklu asrı,…

2 gün ago