19. asır da Türkistân’da, Müslümânlarla Ruslar arasında cereyan eden şiddetli mücâdeleler de, ortaya koyduğu gayret ve kahramanlık ile temayüz etmiş ve o devre damgasını vurmuş müstesnâ bir mücâhide kahraman: Kurmancan Datka (1811-1907)
Biz bu makâlede 19. asırda Türkistân’da, Müslümânlarla emperyalist Ruslar arasında cereyân eden şiddetli mücâdelelerde, ortaya koyduğu gayret ve kahramanlık ile temâyüz etmiş ve o devre damgasını vurmuş müstesnâ bir mücâhide kahramanımızdan bahsedeceğiz: Kurmancan Datka (1811-1907).
Kurmancan (Kurban can) Datka, sâhib olduğu yüksek mânevî gücü, ilmî dirâyet ve liyâkati, devlet ve millet umûruna taalluk eden husûslardaki isâbetli kararları ile, mükemmel zekâsı sâyesinde ilk defa Buhârâ Emîri Seyyid Muzaffer’den, sonra Hokand (Ko kand) Hânı Hudâyâr’dan olmak üzere Türkistân hânları tarafından peşpeşe iki kere datka unvânıyla şereflendirilmiştir. Bu sâdece Türkistân (Orta Asya) için değil, bütün Türk ve İslâm âleminde görülmemiş bir hâdise idi.
Datka (veya Datha) bir ünvân olup, hâkim, hükümdâr, general, albay, idâreci gibi manâlarda kullanılmaktadır. Bu sebeble, Kurmancan Datka’nın, emperyalist Rus ordularına karşı mücâ delesi, daha ziyâde Kırgızistan’ın Alay havâlisinde cereyân ettiği için, günümüzde Kırgızların onu Altay Kraliçesi manasında Altay Kanıkesi, Alay Hânışası, Alay Kraliçesi, Alay Hükümdârı, General ve sâire gibi ünvânlarla zikrettiklerini görmekteyiz.
Yazının devamını Yedikıta Dergisi 20. sayısından (Nisan 2010) okuyabilirsiniz.
Tasavvufun derinliklerinde yoğrulmuş, ilim ve hikmetle mücehhez velî ve Peygamber neslinden olan Emir Sultan Hazretleri’nin,…
Bir zamanlar Osmanlı’nın sanayi hamlelerinden biri olarak kurulan ve yıllarca Eyüpsultan’ın silüetinde mütevazı duruşuyla varlığını…
Yüzyıllar boyunca nice padişahlar, nice vezirler; camilerde zafer öncesi ellerini kaldırıp dua etmiş, cemaatle aynı…
Nadarlar, dünya fotoğrafçılığının seyrine damga vuran bir aile. Paul Nadar da fotoğrafçı babanın fotoğrafçı oğlu.…
Bu makalemizde Ârif Hikmet’in hem sanat anlayışına hem de Hatt-ı Sünbülî’nin tasavvufî estetiğine göz atıyoruz…
İslâm’da kadın, yalnızca bir birey değil; rahmetin, şefkatin ve faziletin timsalidir. Cahiliye devrinin karanlığını vahyin…
View Comments
Bana hanım sahabi
Ümmü Umâre Nesîbe bint Kâ'b (Razıyallahü anha)’ yı hatırlattı
Hz Allah makamlarını âli eylesin
Şefaatleri üzerimize olsun.