Temizliğin Zarafeti Sanatın İnceliği İbrikler

Türk sanatının bir kolu olarak gelişen madenî eserler, Osmanlı devrinde zirveye ulaşmış, maden sanatı içerisinde mühim bir yere sahip olan ibrikler ise çeşitli form ve bezemelerle gelişerek estetik güzellikleriyle bir devre damgasını vurmuştur. Temizliğin ve tasarrufun sembolü de olan ibrikler, eskiden evlerin en sık kullanılan eşyalarından biridir…

Geçmişte temizlik kültürünün öğelerinden birisi olan ibrik, el yüz yıkamak ve abdest almak için su dökmeye mahsus uzunca bir emziği ile sapı olan; karınlı ve ince boyunlu, üzerinde figürler ve süslemeler bulunan bir su kabıdır. İbrikler, tabanlarında yere doğru genişleyen düz kaide, gövde kısımları oval, gövdeden yukarı doğru uzanan ince uzun boyun ve boyundan gövdeye doğru “S” kıvrımı şeklinde uzanan sap, gövdeden geniş başlayarak yukarıya doğru daralan huni biçiminde emzik kısımları olarak yapılmıştır.

İbrik Çeşitleri

Kullanıldığı yerlere göre ibriklerin çeşitleri şöyledir:

  • Helâ için kullanılan abdesthane ibrikleri
  • İbadet maksadıyla kullanılan abdest ibrikleri
  • Zemzem ikramı için yapılan zemzem ibrikleri
  • Kadınlar için hususi olarak imal edilen zenne ibriği
  • İhtiyarlar ve hastalar için yapılan küçük ebatlı başucu ibriği
  • Misafirler için kahve ve su ibriği
  • El yıkama için evin içinde kullanılan ibrikler

İbriklerde Kullanılan Maden ve Alaşımlar

Çoğunlukla bakırdan yapılmıştır. Bakır haricinde pirinç, bronz, tunç, altın, gümüş ve demir ibrikler yapılmıştır. Az da olsa pişmiş topraktan ve camdan yapılmış olanları da vardır.

Yazının tamamını Yedikıta Dergisi 128. sayısından (Nisan 2019) okuyabilirsiniz.

Kayıhan Çağlar

Recent Posts

Karadeniz’in Çanakkalesi HARŞİT

Birinci Dünya Savaşı, insanlık tarihinin gördüğü en kanlı savaşlardan birisiydi. Osmanlı Devleti’ni parçalama savaşı da…

3 hafta ago

İngiltere’den İstanbul Manzarası Mesut İnsanlar Panoraması

Panoramik gösterimin mucidi ve patent sahibi Robert Barker ile küçüklüğünden beri panorama resimleri yapan oğlu…

3 hafta ago

Gerze’nin Sevimli Misafiri Balina Aydın’ın İlginç Hikâyesi

Bundan 32 yıl önce, Sinop’un balıkçı kasabası Gerze’yi, sevimli bir misafir ziyaret etmişti. Kendini çok…

3 hafta ago

Sarayda Kahve Nasıl İkram Edilirdi?

Türk kahvesi, sadece lezzetli bir içecek olmanın ötesinde, 500 yıl aşkın bir geçmişe sahip, köklü…

3 hafta ago

Büyük Selçuklu Sultanlarının Âlimlerle Münasebetleri

Salih kimselerin sohbetinde bulunmanın ve onlarla hemhâl olmanın, gönüllere ferahlık ve huzur verdiği, defaatle söylenmiştir.…

3 hafta ago

Liyakât ve Ehliyet Okulu Enderun İnfografiği

Osmanlı Devleti'nin bu kıymetli okulu Enderun'u infografik formatında sizlerle!

3 hafta ago