Evliya Çelebi’nin Şahit Olduğu Kafatası Ameliyatı

“Çok gezen mi bilir, çok okuyan mı?” ifadesinin “gezen” tarafında bulunan meşhur seyyahımız Evliya Çelebi, okuyan taraftaki bizlere pek çok konuda olduğu gibi tıp alanında da malumatlar aktarır. Çelebi’nin Viyana’da bir hastanede şahit olduğu ve Seyahatname’sinde tüm teferruatıyla aktardığı kafatası ameliyatı çok enteresandır…

Evliya Çelebi, gittiği yerlerde hastanelere de uğrar, gördüklerini duyduklarını anlatır. Meselâ Seyahatname’sinde Kırımın Kefe şehrini anlatırken doktorlarının çok maharetli olduğundan şöyle bahseder:

“Niçe yüz aded üstâd-ı kâmil hukemâ-yı hâzıkları var kim her biri gûyâ zamânımızın Bokrât, Sokrât, Feylekos, Câlinûslarıdır.”

Yani “Pek çok tabip ve cerrahları vardır ki her biri zamanımızın Hipokrat’ı, İbni Sina’sı, Sokrat’ı, Calinus’udurlar.” diye tarif eder. “Gerçi İstanbul, Edirne ve Bursa’daki gibi büyük hastaneleri yoktur!” diye de karşılaştırmasını yapar.

“Nemçe (Avusturya) kralının taht-ı nâ-bahtı (bahtsız başkenti) olan bu Beç (Viyana) içindeki İstifani Kenîsesi (Stephan Katedrali)’nde…” diye cümleye başladığı bölümde ise Viyana’da şahit olduğu ameliyatı şöyle anlatır:

Enteresan Şahitlik

“Bu kötü kokan şehrin değişik yerlerinde yedi hastane var. İçlerinde en mamuru, hastalarına ipekli pijamalar giydirilen, sırmalı yorganlı ve temiz çarşaflı İstifani Kilisesi’nin hastanesidir. Kral hasta olsa tedavi için buraya gelir. Zira günümüzde Eflatun, Hipokrat, Sokrat, Batlamyus, Feylekos benzeri hekim ve hâkimler buradadır.

Yazının tamamını Yedikıta Dergisi 164. sayısından (Nisan 2022) okuyabilirsiniz.

Ahmet Namık Kılıç

Recent Posts

Ölüm Yürüyüşünden Zaferle Dönenler Kore’de Türk Esirleri

Kore Savaşı'ndaki Türk askerin disiplin ve dirayeti, Amerikan ordusunun oldukça dikkatini çekmiş ve araştırma konusu…

3 gün ago

Bizans’ta Katalan Komutan Roger de Flor

Roger de Flor... Kimi zaman iyi bir kumandan, kimi zaman bir hain olarak anıldı. Bir…

3 gün ago

Dağlardan Çöllere Uzanan Serinlik: Buz Ticareti ve Karcılar

Tarih kitapları, kar hakkında bilgi verirken daha çok onun olumsuz rolünden bahsederler ve bu konuya…

3 gün ago

Ortamahalle’den Ortahisar’a Trabzon Günlüğü

Şimdi bu dönüşümün ortasında, eski ve yeni Trabzon arasında bir köprü kurarak; anılarımı ve şehri,…

4 gün ago

İsmi Satır Aralarında Kalmış Bir Büyük Hattat Akşemseddinzâde Mehmed Zeynüddin

Bazı mürekkepler vardır ki çok iz bıraksalar da kendileri görünmezler. İsimleri satır aralarında gizli kalmış,…

4 gün ago

İlimle Yükselen Medeniyet Selçuklular

Tarih sahnesinde öyle devirler vardır ki yalnızca kılıçla değil, kalemle de hüküm sürülür. Selçuklu asrı,…

4 gün ago