Categories: ManşetYakın Tarih

Dolmabahçe Camii’nin Müze Olma Serüveni

Bir ana ile oğulun hayratıdır Dolmabahçe Camii… Bezmiâlem Valide Sultan tarafından inşası başlatılan ve onun vefatı üzerine oğlu Abdülmecid Han tarafından tamamlanan camiye, bir zamanlar öyle bir kör kazma vurulmuştu ki bu darbe, yapmak için değil, mabedi, aslî gayesinden uzaklaştırmak içindi. Nitekim cami, deniz müzesi yapılarak 19 sene ezana ve cemaate hasret bırakılmıştı…

İlk deniz müzesi, 1897 yılında Bozcaadalı Hasan Paşanın Bahriye Nazırlığı sırasında, Süleyman Nutkî Bey tarafından, Müze ve Kütüphane İdaresi adıyla Kasımpaşa’da, Tersane-i Âmirede açılmıştı. Cemal Paşanın bahriye nazırlığı döneminde 1917 yılında bu müzenin zenginleştirilerek Rumeli Hisarı’na nakli düşünülmüşse de buna muvaffak olunamamıştır.

Mabetten Müzeye

İstanbul Valiliği 1941 yılında, Dolmabahçe Camii’nin müştemilatı ile birlikte Toprak Mahsulleri Ofisi’ne verilmesine dair tebligatı, Beyoğlu Vakıflar Müdürlüğü’ne gönderir. Bunun üzerine Vakıflar Umum Müdürlüğü, 19 Haziran 1941 tarihinde Başvekâlete (Başbakanlık) şöyle bir yazı yazar:

“…Değerli eserlerden olan Dolmabahçe Camii kadroya dahildir. İbadete tahsis edilen bir binanın mabetten başka suretle kullanılmasına, vakıflar hakkındaki mevzuat müsait değildir. Devlete ait depo ve ambar olmaya elverişli yerlerin ihtiyaç fazlası Toprak Mahsulleri Ofisi’ne tahsis edilebiliyor. Camiler ise mahalli ihtiyaçlara göre sınırlandırılıp, sayıları en az dereceye indirilerek lüzumsuzları kadro dışına alınmış olduğundan, ofis ihtiyacının başka binalardan temini ile kadro içinde mutena bir mevkide bulunan bu kıymetli caminin ambar yapılmasından vazgeçilmesinin İstanbul Valiliği’ne tebliğine ve sonucunun Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne bildirilmesine…”

Başvekâletten cevap, 19 Aralık 1941 tarihinde gelir. Başvekâlet Özel Kalem Müdürlüğü, İstanbul Valiliği’ne yazdığı yazıda, Dolmabahçe Camii kadro içinde bulunduğundan mabet olarak kalması gerektiğini, ofis ve ambar ihtiyacının başka binalardan giderilmesini istemiştir.

Yazının tamamını Yedikıta Dergisi 178. sayısından (Haziran 2023) okuyabilirsiniz.

Dr. Ahmet Hamdi Bülbül

Recent Posts

Ölüm Yürüyüşünden Zaferle Dönenler Kore’de Türk Esirleri

Kore Savaşı'ndaki Türk askerin disiplin ve dirayeti, Amerikan ordusunun oldukça dikkatini çekmiş ve araştırma konusu…

1 hafta ago

Bizans’ta Katalan Komutan Roger de Flor

Roger de Flor... Kimi zaman iyi bir kumandan, kimi zaman bir hain olarak anıldı. Bir…

1 hafta ago

Dağlardan Çöllere Uzanan Serinlik: Buz Ticareti ve Karcılar

Tarih kitapları, kar hakkında bilgi verirken daha çok onun olumsuz rolünden bahsederler ve bu konuya…

1 hafta ago

Ortamahalle’den Ortahisar’a Trabzon Günlüğü

Şimdi bu dönüşümün ortasında, eski ve yeni Trabzon arasında bir köprü kurarak; anılarımı ve şehri,…

1 hafta ago

İsmi Satır Aralarında Kalmış Bir Büyük Hattat Akşemseddinzâde Mehmed Zeynüddin

Bazı mürekkepler vardır ki çok iz bıraksalar da kendileri görünmezler. İsimleri satır aralarında gizli kalmış,…

1 hafta ago

İlimle Yükselen Medeniyet Selçuklular

Tarih sahnesinde öyle devirler vardır ki yalnızca kılıçla değil, kalemle de hüküm sürülür. Selçuklu asrı,…

1 hafta ago