Kültür Tarihi

At Arabasından Otomobile

Bir zamanlar Osmanlı’nın payitahtı olan İstanbul, ülkenin en büyük ve kalabalık nüfuslu şehri unvanını günümüzde de devam ettirmektedir. Büyük şehir olmak, büyük problemleri de beraberinde getirmiştir. Günümüz İstanbul’unun birinci problemi olarak adlandırılan ulaşımın hikâyesi 1900’lü yılların başında başlar…

19.yüzyıl öncesinde, özellikle de modern ve süratli kara ulaşım araçlarının gelişinden önce, İstanbul’da şehiriçi kara ulaşımının belirgin bazı özellikleri bulunmaktaydı. Her şeyden önce kara ulaşımı deniz ulaşımına nispetle daha yavaştı. Çünkü şehiriçi yolları dar ve araba işlemesine elverişsizdi.

Bizans devrinde şehirde büyük meydanlarla nispeten geniş yollar mevcuttu. O zaman şehir

yollarının 6-7 metreden aşağı olmadığı söylenebilir. Bilahare Osmanlılar da bu genişlikleri muhafaza ettiler. Esasen o zamanki nüfus kesafeti, yaşayış tarzı ve nakil vasıtalarının türü ve şekli daha fazla geniş yollara ihtiyaç göstermemekteydi. Kanuni Sultan Süleyman Han devrinin sonuna kadar açılan sokaklarda genişlikler 6-7 metre ve bazı yerlerde daha fazla tutulmuştur. Bu dönemin haritalarına bakıldığında anayol ve caddelerin olabildiğince keskin hatlar oluşturarak birbirlerinden ayrıldığı görülmektedir. Bu yollar kavşaklarla birleşmektedir. Bu yollar sur içi İstanbul’unda, yamaçların dik olduğu yerlerde mümkün mertebe geometrik kurallar içinde orantılı olarak düzenlenmiş yollardır. Haliç tarafındaki sahillerde de benzer bir durum söz konusudur

Yazının devamını Yedikıta Dergisi Eylül (49. Sayı 2012) sayısından okuyabilirsiniz.

Prof. Dr. Vahdettin Engin

Recent Posts

Ölüm Yürüyüşünden Zaferle Dönenler Kore’de Türk Esirleri

Kore Savaşı'ndaki Türk askerin disiplin ve dirayeti, Amerikan ordusunun oldukça dikkatini çekmiş ve araştırma konusu…

3 hafta ago

Bizans’ta Katalan Komutan Roger de Flor

Roger de Flor... Kimi zaman iyi bir kumandan, kimi zaman bir hain olarak anıldı. Bir…

3 hafta ago

Dağlardan Çöllere Uzanan Serinlik: Buz Ticareti ve Karcılar

Tarih kitapları, kar hakkında bilgi verirken daha çok onun olumsuz rolünden bahsederler ve bu konuya…

3 hafta ago

Ortamahalle’den Ortahisar’a Trabzon Günlüğü

Şimdi bu dönüşümün ortasında, eski ve yeni Trabzon arasında bir köprü kurarak; anılarımı ve şehri,…

3 hafta ago

İsmi Satır Aralarında Kalmış Bir Büyük Hattat Akşemseddinzâde Mehmed Zeynüddin

Bazı mürekkepler vardır ki çok iz bıraksalar da kendileri görünmezler. İsimleri satır aralarında gizli kalmış,…

3 hafta ago

İlimle Yükselen Medeniyet Selçuklular

Tarih sahnesinde öyle devirler vardır ki yalnızca kılıçla değil, kalemle de hüküm sürülür. Selçuklu asrı,…

3 hafta ago