Sadrazamların tayin ve azlini belirleyen sembol mühr-i hümayun, yani padişahın mührüydü. Mührün padişah tarafından bir kişiye verilmesiyle tayin, geri alınmasıyla da azil gerçekleşmiş olurdu. Sadrazamı diğer vezirlerden ayıran hususiyet, onun padişahın mutlak vekili olduğunu gösteren bu mühr-i hümayundu. Bu mutlak vekile itaat, padişaha itaat etmek demekti…
Osmanlı Devleti’ne ait her türlü idarî, hukûkî, siyasî, iktisadî meselelerin görüşülüp padişah tasdik ettikten sonra icraata geçirildiği en büyük merci Divan-ı Hümayun yani günümüzdeki karşılığı ile Bakanlar Kurulu idi. Fatih Sultan Mehmed Han devrinden itibaren bu divanın başkanlığını sadrazam yani başbakan yapmaya başladı. Divan, sadrazamdan başka kubbe vezirleri, Defterdar (Maliye Bakanı), Reisülküttab (Dışişleri Bakanı), Sadaret Kethüdası (İçişleri Bakanı), Yeniçeri ağası (Genelkurmay Başkanı), Kaptan-ı Derya (Deniz Kuvvetleri Komutanı) gibi vazifelilerden oluşuyordu. Fakat biz bu yazımızda Divan’ın başkanı ve Osmanlı Devleti’nin iki numaralı ismi olan sadrazamı ele alacağız.
İslam devletlerinin, hususiyle de Selçukluların baş vezirlik makamının bir devamı olan veziriazamlık, daha Osmanlı Devleti’nin kuruluş yıllarından itibaren ortaya çıktı. Osman Gazi’nin askerî ve idarî işlerde hususî bir yardımcısı yoktu. Ona oğlu Orhan Bey yardımcı oluyordu.
Yazının devamını Yedikıta Dergisi 80. sayısından (Nisan 2015) okuyabilirsiniz.
Selçuklu sultanlarının Haremeyn’e olan bağlılıkları ve İslâm ümmetine hizmet etme arzusu, her şeyin üzerinde olmuştur.…
Çanakkale’de bir yanda düşmanla göğüs göğüse çarpışılırken, diğer yanda yakıcı sıcak, toz bulutları, sinekler ve…
Bir fotoğraf karesinin arkasında yer alan ifadeler, sadece bir fotoğrafı değil, o ânın içindeki bütün…
Tarihin en kudretli hükümdarlarından biri olan Sultan Süleyman Han’ın uzun ve zaferlerle dolu saltanatı, kudretinin…
Selçuklu döneminde sultanlarla birlikte vezirler ve önde gelen devlet adamları da mukaddes beldelere hizmet etmeyi…
Hac emîrliği, Abbasîler ve Selçuklular devrinde güvenliğin ötesinde siyasî ve dinî otoritenin de sembolü olmuştur.…