Birinci Cihan Harbi yıllarında Osmanlı Hilafet makamının etkisinden hayli endişe duyan İngiliz Cape Sömürge Hükümeti ile Britanya İmparatorluğu’nun yazışmalarından oluşan onlarca arşiv belgesi mevcuttur. Daha önce ilim âleminin pek üzerinde durmadığı, ilk defa okuyucuya sunulan yeni arşiv malzemesi ışığında Birinci Cihan Harbi yıllarında Osmanlı – Güney Afrika ilişkileri ve İngiliz oyunlarına karşı halkı uyandırmaya çalıştığı için hapsedildiği yerde şüpheli bir şekilde vefat eden Mehmed Remzi Bey’in hazin hikayesi…
Bu çalışmamızda bir İngiliz sömürgesi olan Güney Afrika’da Birinci Dünya Savaşı esnasında mevcut olan Osmanlı ulemasının sömürgeci idarî kesim üzerinde meydana getirdiği Hilafet korkusunu arşiv belgeleri ışığında ele almaya çalışacağız. Bu endişe sebebiyle tüm sömürgelerinde fevkalade temkinli hareket eden Britanya İmparatorluğu, Birinci Cihan Harbi’nde İtilaf Devletleri’nin üç büyük sömürgeci gücünden birisiydi. Osmanlı uleması İslâm âlemine hizmet maksadıyla Afrika’nın muhtelif memleketlerinde ilmî faaliyetler ile iştigal edip dünya toplumlarında görülmemiş bir insanlık anlayışıyla yerli halkı aydınlatmaktaydılar. Bu sebeple olacak ki meşhur İngiliz tarihçisi Toynbee, Platon’un ideal devletine en yakın oluşumun Osmanlı Devleti olabileceğini itiraf etmekten kendini alamamıştır. Bu hakikat hem Osmanlı hem de Güney Afrika arşivlerinde sıklıkla karşılaştığımız bir vakıadır.
Birinci Cihan Harbi yıllarında Osmanlı Hilafet makamının etkisinden hayli endişe duyan Cape Sömürge Hükümeti ile Britanya İmparatorluğu’nun yazışmalarından oluşan onlarca arşiv belgesi mevcuttur. İşte bu çalışmada daha önce ilim âleminin pek üzerinde durmadığı, ilk defa okuyucuya sunulan yeni arşiv malzemesi ışığında Birinci Cihan Harbi yıllarında Osmanlı – Güney Afrika ilişkilerini ele almaya çalışacağız.
Yazının devamını Yedikıta Dergisi 97. sayısından (Eylül 2016) okuyabilirsiniz.
Haziran 1908’de Baltık Denizi kıyısındaki Reval şehrinde, İngiltere’nin kral ve kraliçesi ile Rusya’nın çar ve…
Avrupa’da yaygın olan cüzzam hastalığı, haçlıların Kudüs’ü işgaliyle başka coğrafyalarda da görülmeye başlamıştı. Bu hastalığı…
Toprak, bir milletin hafızasıdır. O hafızanın en derin satırlarını ise mezar taşları yazar. Her biri…
Eskişehir’in doğusunda, Sakarya Nehri’nin sessiz pınarlarından hayat bulan verimli bozkırlarda, iki kardeş ilçe yükselir: Çifteler…
Sultanların saltanatına değer katan seçkin âlimlerden biri de, Sultan Fatih’in en büyük destekçilerinden Fenârîzâde Ali…
Ordusu, müneccimlerin vereceği haberi beklerken o, okuduğu âyet-i kerîmelerle askerlerine en büyük dayanağı sağlamıştı…