Kültür Tarihi

Askerî Müze’nin Kuruluş Hikâyesi

Günümüzün en kıymetli eserlerinin bulunduğu Askerî Müze’nin kuruluş hikâyesi 1908’de başlamış; asker, öğretmen, besteci ve mütefekkir sıfatlarını taşıyan Ferik Ahmed Muhtar Paşa’nın gayretleriyle büyük mesafeler kat edilmişti…

Osmanlı devrinde ilk müzecilik çalışmalarımız 1845-46 yıllarında İstanbul’da Harbiye Ambarı’nda başlar. Eski silahların, çeşitli tarihî nesnelerin, insan ve hayvan suretlerinin tasvir edildiği, eski eserlerin düzenlenerek yerleştirildiği bu müze, Ahmed Fethi Paşa’nın eski bir kilise olan Aya İrini’nin alanını ikiye bölerek koleksiyonları bu bölmelere yerleştirmesiyle daha profesyonel bir hal alır. Askerî Müze’nin temeli işte bu çalışma üzerine bina edilmiştir.

Sağlam ve güvenli bir binada kalıcı bir askerî müze kurulması fikri ilk defa Tophâne-i Âmire müşiri olan Ahmed Fethi Paşa ile hayat bulmuştur. Fakat, Topkapı Sarayı bahçesindeki Aya İrini’nin askerî bir müzeye dönüştürülmesiyle başlayan Osmanlı Devleti’nin müzecilik macerası hayli inişli çıkışlı seyretmiştir.

Mecma-ı Esliha-i Atîka yani Eski Silahlar ve Mecma-ı Âsâr-ı Atîka yani Eski Eserler olmak üzere iki bölümden oluşan bu ilk müze, temel olarak bundan sonra kurulacak müzelere örnek teşkil etmiştir. Nitekim bu ilk askerî müzenin Âsâr-ı Atîka kısmındaki eserler, Arkeoloji Müzesi’nin ilk demirbaşları olmuştur.

Yazının devamını Yedikıta Dergisi 98. sayısından (Ekim 2016) okuyabilirsiniz.

Prof. Dr. Ahmet Köç

Recent Posts

Ölüm Yürüyüşünden Zaferle Dönenler Kore’de Türk Esirleri

Kore Savaşı'ndaki Türk askerin disiplin ve dirayeti, Amerikan ordusunun oldukça dikkatini çekmiş ve araştırma konusu…

4 gün ago

Bizans’ta Katalan Komutan Roger de Flor

Roger de Flor... Kimi zaman iyi bir kumandan, kimi zaman bir hain olarak anıldı. Bir…

4 gün ago

Dağlardan Çöllere Uzanan Serinlik: Buz Ticareti ve Karcılar

Tarih kitapları, kar hakkında bilgi verirken daha çok onun olumsuz rolünden bahsederler ve bu konuya…

4 gün ago

Ortamahalle’den Ortahisar’a Trabzon Günlüğü

Şimdi bu dönüşümün ortasında, eski ve yeni Trabzon arasında bir köprü kurarak; anılarımı ve şehri,…

4 gün ago

İsmi Satır Aralarında Kalmış Bir Büyük Hattat Akşemseddinzâde Mehmed Zeynüddin

Bazı mürekkepler vardır ki çok iz bıraksalar da kendileri görünmezler. İsimleri satır aralarında gizli kalmış,…

4 gün ago

İlimle Yükselen Medeniyet Selçuklular

Tarih sahnesinde öyle devirler vardır ki yalnızca kılıçla değil, kalemle de hüküm sürülür. Selçuklu asrı,…

4 gün ago