Categories: İslam TarihiManşet

Âlim ve İlim Yuvası Semerkant

Türbeler, imarethaneler, ibadethaneler, rasathaneler, medreseler gibi birçok İslâm eseriyle süslenen Semerkant, geçmişi kadîm çağlara dayanan Orta Asya’nın önemli kültür ve ticaret merkeziydi. Bir dönem ilim ve sanatın kalbinin attığı Semerkant, aynı zamanda önemli şahsiyetlerin yetiştiği topraklardı…

İslâm medeniyeti, insanların faydasına ilim üretmek ve yerleşim mekânlarını bu maksatla mamur hâle getirmek azmi ve niyetiyle pek çok yeniliğin öncüsü olmuştur. Dünya medeniyetine pek çok sahada fayda sağlamış olan Müslümanlar, şehir hayatının ahengine dair takip ettikleri uygulamalarla, şehirleşmenin en güzel numunelerini verdiler.

İslâm devletinin temelinin Peygamber Efendimiz (s.a.v.) tarafından, Medine-i Münevvere’de atılmış olması, bu şehri, İslâm şehirciliğinin ilk temsilcisi ve ilk başşehri yapmıştır. Müslümanlar sadece birkaç asır içerisinde, Afrika’dan İspanya’ya (Endülüs), Hindistan’dan Gazne’ye, Semerkant’tan Mâverâünnehir’e dünyanın hemen her yerinde, bünyesinde yol, su kanalı, değirmen, çeşme, bîmâristan, köprü, bedesten ve burada sayamayacağımız daha pek çok mimarî harikayla donattıkları İslâm şehirleri kurmuşlardı.

Yeryüzünün En Büyük Şehri

Adına nispet edilen şahıstan dolayı “Semer” ve Soğdca “şehir” manasındaki “kent/kant” kelimelerinden türeyen Semerkant, Mâverâünnehir’in en mühim ilim ve ticaret merkezi olmuştur. Özellikle Karahanlılar ve Timurlular devrinde, İslâm şehirciliğinin ve sosyal ahengin âdeta göz bebeği idi.

Yazının tamamını Yedikıta Dergisi 156. sayısından (Ağustos 2021) okuyabilirsiniz.

Doç. Dr. Bayram Arif Köse

Recent Posts

Ölüm Yürüyüşünden Zaferle Dönenler Kore’de Türk Esirleri

Kore Savaşı'ndaki Türk askerin disiplin ve dirayeti, Amerikan ordusunun oldukça dikkatini çekmiş ve araştırma konusu…

1 hafta ago

Bizans’ta Katalan Komutan Roger de Flor

Roger de Flor... Kimi zaman iyi bir kumandan, kimi zaman bir hain olarak anıldı. Bir…

1 hafta ago

Dağlardan Çöllere Uzanan Serinlik: Buz Ticareti ve Karcılar

Tarih kitapları, kar hakkında bilgi verirken daha çok onun olumsuz rolünden bahsederler ve bu konuya…

1 hafta ago

Ortamahalle’den Ortahisar’a Trabzon Günlüğü

Şimdi bu dönüşümün ortasında, eski ve yeni Trabzon arasında bir köprü kurarak; anılarımı ve şehri,…

1 hafta ago

İsmi Satır Aralarında Kalmış Bir Büyük Hattat Akşemseddinzâde Mehmed Zeynüddin

Bazı mürekkepler vardır ki çok iz bıraksalar da kendileri görünmezler. İsimleri satır aralarında gizli kalmış,…

1 hafta ago

İlimle Yükselen Medeniyet Selçuklular

Tarih sahnesinde öyle devirler vardır ki yalnızca kılıçla değil, kalemle de hüküm sürülür. Selçuklu asrı,…

1 hafta ago